Podstawa prawna i cel regulacji
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. wprowadziło w Polsce standardy dostępności, które są zgodne z międzynarodowymi wytycznymi. Celem tego aktu prawnego jest zapewnienie interoperacyjności oraz dostępności stron internetowych, które służą do wymiany informacji w sektorze publicznym. Przepisy te wyznaczają minimalne wymagania dotyczące systemów teleinformatycznych oraz rejestrów publicznych, z uwzględnieniem potrzeb osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności, takich jak osoby z dysfunkcjami wzroku, słuchu, ruchu, czy z trudnościami w przetwarzaniu informacji.
Standard WCAG 2.0
Jednym z kluczowych odniesień w rozporządzeniu jest standard WCAG 2.0 (Web Content Accessibility Guidelines), który został opracowany przez międzynarodową organizację W3C (World Wide Web Consortium). Standard ten jest podstawą prawną dla wymagań stawianych stronom internetowym w zakresie dostępności. W Polsce obowiązuje poziom zgodności WCAG 2.0 AA, co oznacza konieczność spełnienia pewnych wytycznych, które umożliwiają dostęp do informacji osobom z różnymi niepełnosprawnościami.
WCAG 2.0 opiera się na czterech głównych zasadach:
- Postrzegalność: Treści muszą być prezentowane w sposób umożliwiający ich postrzeganie przez użytkowników, niezależnie od ich ograniczeń sensorycznych (np. wzrokowych lub słuchowych).
- Funkcjonalność: Funkcjonalności interfejsu muszą być dostępne za pomocą różnych sposobów, np. klawiatury, bez konieczności korzystania z myszy.
- Zrozumiałość: Treści muszą być zrozumiałe, a nawigacja powinna być intuicyjna i łatwa do przyswojenia.
- Solidność: Treści muszą być wystarczająco solidne, aby mogły być poprawnie interpretowane przez różne technologie asystujące, takie jak czytniki ekranu.
Minimalne wymagania dla stron internetowych sektora publicznego
Rozporządzenie nakłada na instytucje publiczne obowiązek, aby ich strony internetowe były dostępne dla wszystkich obywateli, w tym osób z niepełnosprawnościami. W praktyce oznacza to spełnienie szeregu technicznych wymagań, które mają na celu ułatwienie korzystania z zasobów cyfrowych.
Do najważniejszych wymagań należą:
- Teksty alternatywne dla obrazów, które umożliwiają osobom niewidomym lub słabowidzącym zrozumienie treści wizualnych dzięki programom odczytującym.
- Transkrypcje i napisy dla materiałów wideo i audio, które pomagają osobom niesłyszącym lub niedosłyszącym.
- Klarowna struktura strony, która umożliwia łatwą nawigację za pomocą klawiatury oraz ułatwia zrozumienie układu treści.
- Odpowiedni kontrast kolorów tekstu i tła, co jest istotne dla osób z dysfunkcjami wzroku, takimi jak daltonizm.
- Możliwość powiększania tekstu bez utraty czytelności strony, co jest ważne dla osób starszych lub z wadami wzroku.
- Zrozumiały język, który powinien być prosty i klarowny, z myślą o osobach z trudnościami poznawczymi lub intelektualnymi.
Narzędzia wspomagające ocenę dostępności
Aby ocenić, czy strona internetowa spełnia standardy dostępności, dostępne są różne narzędzia i testy. Należą do nich:
- Automatyczne narzędzia audytowe, takie jak WAVE czy Axe, które analizują kod strony pod kątem zgodności z WCAG 2.0.
- Testy manualne, w których osoby z niepełnosprawnościami oceniają praktyczną dostępność serwisu.
- Zewnętrzne audyty dostępności, wykonywane przez wyspecjalizowane firmy, które oferują szczegółowe raporty na temat zgodności strony z obowiązującymi standardami.
Wyjątki i możliwości dostosowania
Choć przepisy nakładają obowiązek spełnienia minimalnych wymagań dla stron internetowych sektora publicznego, rozporządzenie dopuszcza pewne wyjątki. Mogą one dotyczyć stron o bardzo specyficznej funkcji lub starszych systemów, których dostosowanie mogłoby wiązać się z nieproporcjonalnie dużymi kosztami. W takich przypadkach, jednakże, instytucje publiczne są zobowiązane do zapewnienia alternatywnych form dostępu do informacji.
Odpowiedzialność i konsekwencje braku zgodności
Instytucje publiczne, które nie dostosują swoich serwisów do obowiązujących przepisów, mogą podlegać różnym sankcjom prawnym i finansowym. Ponadto obywatele mają prawo zgłaszać naruszenia dostępności, a brak odpowiednich działań ze strony administracji publicznej może prowadzić do odpowiedzialności przed sądem.
Nowelizacje i przyszłość dostępności
Choć Rozporządzenie z 2012 roku jest kluczowym aktem prawnym, regulującym dostępność stron internetowych, przepisy te mogą być poddane dalszym modyfikacjom, aby dostosować je do dynamicznie zmieniających się technologii i potrzeb społecznych. Warto zaznaczyć, że Unia Europejska przyjęła Dyrektywę o dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych organów sektora publicznego, która wprowadza jeszcze bardziej szczegółowe wymagania, a polskie prawo dostosowuje się do tych regulacji.
Podsumowanie
Dostępność stron internetowych to nie tylko wymóg prawny, ale także element budowania społeczeństwa inkluzywnego, w którym każdy, niezależnie od swoich ograniczeń, ma prawo do pełnego dostępu do informacji i usług. Dzięki Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, Polska dołącza do krajów, które stawiają na powszechną dostępność cyfrową, zapewniając, że sektor publiczny spełnia minimalne wymagania dla osób z niepełnosprawnościami. Jest to ważny krok na drodze do cyfryzacji, która nie wyklucza nikogo z dostępu do informacji i usług publicznych.
W jaki sposób może pomóc ICEberg CMS 5?
ICEberg CMS 5 to system zarządzania treścią, który może znacząco pomóc w tworzeniu i utrzymaniu stron internetowych zgodnych z wymogami dostępności określonymi w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. oraz standardem WCAG 2.0 AA. System ten oferuje szereg funkcji i narzędzi, które ułatwiają dostosowanie stron internetowych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Oto kilka sposobów, w jaki ICEberg CMS 5 może pomóc:
1. Automatyzacja części procesu tworzenia dostępnych treści
ICEberg CMS 5 umożliwia łatwe wstawianie treści, które spełniają wytyczne WCAG. Funkcje systemu wspomagają dodawanie elementów takich jak alternatywne opisy obrazów (alt text), co jest kluczowe dla osób korzystających z czytników ekranowych. Dzięki temu administratorzy nie muszą martwić się o ręczne dodawanie opcji dla każdej grafiki.
2. Integracja mechanizmów walidacji dostępności
ICEberg CMS 5 oferuje możliwość włączeina w panelu administracyjnym narzędzia do automatycznej walidacji treści pod kątem zgodności z wytycznymi WCAG. Dzięki temu system może zidentyfikować potencjalne problemy z dostępnością już na etapie tworzenia lub edycji treści, co pozwala na ich szybsze poprawienie.
3. Elastyczny szablon zgodny z WCAG
System oferuje szablon strony, który jest zgodny z wytycznymi WCAG 2.0 AA. Szablon ten ma wbudowane takie elementy jak odpowiedni kontrast tekstu i tła, dostępność nawigacji za pomocą klawiatury, czy struktura ułatwiająca korzystanie z czytników ekranowych.
4. Dostępność na poziomie kodu
ICEberg CMS 5 generuje kod strony zgodny z regułami dostępności. Zapewnia semantyczny kod HTML i umożliwia optymalizację struktury nagłówków (h1, h2, itp.). Poprawna struktura nagłówków jest ważna dla osób korzystających z technologii asystujących.W stworzeniu dostępnej strony potrzebna jest umiejętne korzystanie z możliwości systemu i wdrożenie w zespole redakcyjnym dobrych praktyk. Ułatwia to szkolenie z zakresu ICEberg CMS 5, które przeprowadzamy w zakresie każdego wdrożenia. Poruszone są na nim aspekty WCAG, a uczestnicy dowiadują się jak wykorzystywać system do tworzenia dostępnych stron. Dostępne są też dedykowane warsztaty, które rozszerzają zakres szkolenia o ćwiczenia, indywidualne konsultacje i które dają możliwość głębszego przepracowania tematu tworzenia i rozwijania dostępnej strony internetowej z użyciem ICEberg CMS 5.
5. Możliwość łatwego powiększania tekstu i zmian kontrastu
ICEberg CMS 5 jest domyślnie wyposażony w funkcje ułatwiające powiększanie tekstu oraz zmienianie kontrastu, co jest istotne dla osób z wadami wzroku. System umożliwia użytkownikom szybkie dostosowanie wyglądu strony do ich potrzeb bez konieczności instalowania dodatkowych narzędzi. Co ważne, plugin WCAG jest bezpłatny, zintegrowany z systemem i ciągle rozwijany. Dzięki temu użytkownicy systemu otrzymują kolejne, wypracowywane przez nasz zespół funkcje i nowinki w ramach regularnych aktualizacji.
6. Wsparcie dla wielu języków i uproszczony język
System wspiera tworzenie stron w wielu wersjach językowych oraz umożliwia tworzenie treści w uproszczonym języku, co może być pomocne dla osób z trudnościami w przetwarzaniu informacji lub z niepełnosprawnościami intelektualnymi.
7. Integracja z narzędziami zewnętrznymi
ICEberg CMS 5 umożliwia integrację z zewnętrznymi narzędziami do testowania dostępności, takimi jak WAVE czy Axe, co pozwala na ciągłe monitorowanie poziomu dostępności strony i reagowanie na ewentualne problemy.
8. Responsywność i dostępność na urządzeniach mobilnych
System CMS zapewnia responsywne szablony, co oznacza, że strony tworzone w ICEberg CMS 5 są dostępne i funkcjonalne na różnych urządzeniach, w tym na smartfonach i tabletach. Osoby z niepełnosprawnościami często korzystają z takich urządzeń, więc responsywność strony jest kluczowa dla zapewnienia dostępności.
9. Wsparcie techniczne i szkolenia
ICEberg CMS 5 oferuje wsparcie techniczne oraz możliwość szkoleń dla administratorów stron internetowych, dzięki czemu mogą oni lepiej zrozumieć zasady dostępności i nauczyć się, jak korzystać z narzędzi CMS w sposób, który będzie zgodny z wymaganiami prawnymi.
10. Zgodność z regulacjami prawnymi
ICEberg CMS 5 jest dostosowany do polskich przepisów dotyczących dostępności, w tym do wymogów zawartych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r., co daje pewność, że strona będzie spełniała krajowe standardy, unijne dyrektywy oraz międzynarodowe wytyczne WCAG.
Podsumowanie
ICEberg CMS 5 jest narzędziem, które ułatwia tworzenie stron internetowych zgodnych z wymogami dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. Dzięki wbudowanym funkcjom i elastyczności, system ten pozwala na dostosowanie stron do standardów WCAG 2.0 AA, co jest niezbędne dla instytucji publicznych zgodnie z polskimi przepisami. System wspiera tworzenie dostępnych treści, automatycznie sprawdza zgodność z wytycznymi, a także oferuje narzędzia ułatwiające nawigację i korzystanie z witryny dla różnych grup użytkowników.
