Standard ATAG 2.0

dostępność treści internetowych jest nie tylko wymogiem prawnym, ale przede wszystkim moralnym obowiązkiem twórców. Standard ATAG 2.0 (Authoring Tool Accessibility Guidelines) opracowany przez W3C stanowi kluczowe narzędzie wspierające tworzenie dostępnych treści poprzez zapewnienie dostępności narzędzi autorskich oraz wspieranie autorów w tworzeniu treści zgodnych z wytycznymi WCAG. W połączeniu z zastosowaniem języka prostego, ATAG umożliwia tworzenie treści zrozumiałych i dostępnych dla szerokiego grona odbiorców.

ATAG 2.0 – Struktura i Cele

ATAG 2.0 składa się z dwóch głównych części:

• Część A: Skupia się na dostępności interfejsu użytkownika narzędzia autorskiego dla osób z niepełnosprawnościami.
• Część B: Dotyczy wsparcia w tworzeniu dostępnych treści przez użytkowników.

Każda część zawiera zasady (principles), wytyczne (guidelines) oraz kryteria sukcesu (success criteria), które są mierzalnymi wymaganiami umożliwiającymi ocenę zgodności narzędzia z ATAG 2.0.

Część A – Dostępność interfejsu narzędzia autorskiego

Część A koncentruje się na zapewnieniu, że interfejs narzędzia autorskiego jest dostępny dla wszystkich użytkowników, w tym osób z niepełnosprawnościami.

Kluczowe wytyczne części A:

• A.1 – Zgodność z WCAG 2.1: Interfejsy narzędzi autorskich powinny być zgodne z wytycznymi WCAG 2.1, zapewniając dostępność dla wszystkich użytkowników.
• A.2 – Postrzegalność Widoków Redaktorskich: Widoki redaktorskie powinny być programowo określone, umożliwiając ich interpretację przez technologie wspomagające.
• A.3 – Dostępność z Klawiatury: Wszystkie funkcje narzędzia powinny być dostępne za pomocą klawiatury, co jest kluczowe dla użytkowników niekorzystających z myszy.
• A.4 – Unikanie i Korekta Błędów: Narzędzia powinny wspierać użytkowników w unikaniu błędów oraz oferować mechanizmy ich łatwej korekty.

Spełnienie tych wytycznych zapewnia, że narzędzia autorskie są dostępne i użyteczne dla szerokiego grona użytkowników, niezależnie od ich umiejętności czy ograniczeń.

Sprawdzenie zgodności interfejsu z WCAG 2.1 (Część A)

Interfejs narzędzia autorskiego powinien być zgodny z wytycznymi WCAG 2.1, co oznacza, że musi być:

• Postrzegalny: Informacje i komponenty interfejsu muszą być prezentowane w sposób umożliwiający ich odbiór przez użytkowników.
• Funkcjonalny: Interfejs musi być operowalny, np. wszystkie funkcje powinny być dostępne za pomocą klawiatury.
• Zrozumiały: Informacje i obsługa interfejsu muszą być zrozumiałe dla użytkowników.
• Solidny: Treści muszą być wystarczająco solidne, aby mogły być interpretowane przez różne narzędzia użytkowników, w tym technologie wspomagające.

W praktyce oznacza to, że interfejs powinien być testowany pod kątem dostępności, np. za pomocą narzędzi takich jak WAVE, Axe czy Lighthouse.

Testowanie dostępności funkcji za pomocą klawiatury (Część A)

Wszystkie funkcje narzędzia autorskiego powinny być dostępne za pomocą klawiatury. Testowanie tego aspektu polega na:

• Nawigacji po interfejsie wyłącznie za pomocą klawiatury (np. klawisze Tab, Enter, Esc).
• Sprawdzeniu, czy fokus klawiatury jest widoczny i logicznie przemieszcza się po interfejsie.
• Upewnieniu się, że wszystkie interaktywne elementy (przyciski, linki, formularze) są dostępne i operowalne z klawiatury.

Ocena możliwości unikania i korekty błędów przez użytkowników (Część A)

Narzędzie powinno wspierać użytkowników w unikaniu błędów oraz oferować mechanizmy ich łatwej korekty. Testowanie tego aspektu obejmuje:

• Sprawdzenie, czy narzędzie ostrzega użytkownika przed potencjalnymi błędami (np. brak tekstu alternatywnego dla obrazów).
• Ocena, czy narzędzie oferuje sugestie lub automatyczne poprawki dla wykrytych błędów.
• Upewnienie się, że proces korekty błędów jest dostępny i zrozumiały dla wszystkich użytkowników.

Część B – Wsparcie tworzenia dostępnych treści

Część B wytycznych ATAG 2.0 koncentruje się na wspieraniu autorów w tworzeniu treści internetowych dostępnych dla wszystkich użytkowników, w tym osób z niepełnosprawnościami. Oto szczegółowe omówienie poszczególnych wytycznych oraz ich praktycznych implikacji:

B.1 – Zachowanie dostępności treści

Wytyczna B.1 skupia się na zapewnieniu, że treści generowane automatycznie przez narzędzia autorskie są zgodne z wytycznymi WCAG.

• B.1.1 – Automatyczne generowanie treści: Narzędzia powinny generować treści zgodne z WCAG lub umożliwiać autorom dostosowanie ich do tych wytycznych.
• B.1.2 – Zachowanie dostępności przy kopiowaniu i wklejaniu: Podczas kopiowania treści w obrębie narzędzia, informacje o dostępności (np. teksty alternatywne) powinny być zachowane.

B.2 – Wsparcie autorów w tworzeniu dostępnych treści

Wytyczna B.2 ma na celu zapewnienie autorom narzędzi i wskazówek wspierających tworzenie dostępnych treści.

• B.2.1 – Możliwość tworzenia treści dostępnych: Narzędzia nie powinny ograniczać autorów w tworzeniu treści zgodnych z WCAG.
• B.2.2 – Dostępne szablony i komponenty: Narzędzia powinny oferować szablony i komponenty zgodne z WCAG, ułatwiające tworzenie dostępnych treści.
• B.2.3 – Wskazówki i pomoc: Autorzy powinni mieć dostęp do wskazówek i pomocy dotyczących tworzenia dostępnych treści.

B.3 – Sprawdzanie i naprawa błędów dostępności

Wytyczna B.3 koncentruje się na umożliwieniu autorom identyfikacji i korekty błędów związanych z dostępnością.

• B.3.1 – Sprawdzanie dostępności: Narzędzia powinny oferować funkcje sprawdzania treści pod kątem zgodności z WCAG.
• B.3.2 – Naprawa błędów: Po zidentyfikowaniu błędów, narzędzia powinny wspierać autorów w ich korekcie, np. poprzez sugestie lub automatyczne poprawki.

B.4 – Promowanie tworzenia dostępnych treści

Wytyczna B.4 podkreśla rolę narzędzi autorskich w promowaniu praktyk tworzenia dostępnych treści.

• B.4.1 – Integracja funkcji dostępności: Funkcje wspierające dostępność powinny być integralną częścią narzędzia, a nie dodatkiem.
• B.4.2 – Edukacja i promocja: Narzędzia powinny edukować autorów na temat znaczenia dostępności i promować jej praktyki.

Analiza dostępności szablonów i wskazówek (Część B)

Narzędzie powinno oferować dostępne szablony i wskazówki wspierające tworzenie dostępnych treści. Testowanie tego aspektu polega na:

• Sprawdzeniu, czy dostępne szablony są zgodne z wytycznymi WCAG 2.1.
• Ocena, czy wskazówki dotyczące tworzenia treści są jasne, zrozumiałe i dostępne dla wszystkich użytkowników.
• Upewnienie się, że narzędzie promuje stosowanie dostępnych szablonów i praktyk.

Sprawdzenie funkcji sprawdzania i naprawy błędów dostępności (Część B)

Narzędzie powinno umożliwiać identyfikację i korektę błędów związanych z dostępnością treści. Testowanie tego aspektu obejmuje:

• Sprawdzenie, czy narzędzie automatycznie identyfikuje błędy dostępności w tworzonych treściach.
• Ocena, czy narzędzie oferuje sugestie lub automatyczne poprawki dla wykrytych błędów.
• Upewnienie się, że proces sprawdzania i naprawy błędów jest dostępny i zrozumiały dla wszystkich użytkowników.

Ocena mechanizmów promujących tworzenie dostępnych treści (Część B)

Narzędzie powinno aktywnie promować i wspierać tworzenie dostępnych treści. Testowanie tego aspektu polega na:

• Sprawdzeniu, czy narzędzie edukuje użytkowników na temat znaczenia dostępności.
• Ocena, czy narzędzie oferuje funkcje wspierające tworzenie dostępnych treści, np. przypomnienia o dodaniu tekstu alternatywnego.
• Upewnienie się, że narzędzie promuje dobre praktyki dostępności w całym procesie tworzenia treści.

Testowanie wsparcia w tworzeniu dostępnych treści

Aby ocenić, czy narzędzia autorskie skutecznie wspierają tworzenie dostępnych treści, należy przeprowadzić testy obejmujące:

• Ocena dostępności szablonów i wskazówek: Sprawdzenie, czy oferowane szablony i wskazówki są zgodne z WCAG.
• Sprawdzenie funkcji sprawdzania i naprawy błędów: Testowanie skuteczności narzędzi w identyfikacji i korekcie błędów dostępności.
• Analiza mechanizmów promujących dostępność: Ocena, w jakim stopniu narzędzia edukują i zachęcają autorów do tworzenia dostępnych treści.

Implementacja wytycznych ATAG 2.0 Części B w narzędziach autorskich jest kluczowa dla zapewnienia, że tworzone treści są dostępne dla wszystkich użytkowników. Dzięki temu możliwe jest tworzenie bardziej inkluzywnego internetu, który uwzględnia potrzeby osób z różnymi niepełnosprawnościami.

Testowanie zgodności z ATAG 2.0

Aby zapewnić zgodność z wytycznymi ATAG 2.0, należy przeprowadzać regularne testy dostępności interfejsów redaktorskich oraz funkcji wspierających tworzenie dostępnych treści. Testy te powinny obejmować:

• Sprawdzenie zgodności interfejsu z WCAG 2.1.
• Testowanie dostępności funkcji za pomocą klawiatury.
• Ocena możliwości unikania i korekty błędów przez użytkowników.
• Analiza dostępności szablonów i wskazówek.
• Sprawdzenie funkcji sprawdzania i naprawy błędów dostępności.
• Ocena mechanizmów promujących tworzenie dostępnych treści.

Regularne testowanie i dostosowywanie narzędzi autorskich zgodnie z wytycznymi ATAG 2.0 zapewnia, że tworzone treści są dostępne i zrozumiałe dla wszystkich użytkowników.

Narzędzia wspierające testowanie zgodności z ATAG 2.0

Do testowania zgodności narzędzi autorskich z wytycznymi ATAG 2.0 można wykorzystać różne narzędzia, takie jak:

• ATAG Report Tool: Narzędzie wspierające ocenę zgodności narzędzi autorskich z wytycznymi ATAG.
• WAVE: Narzędzie do analizy dostępności stron internetowych, które może być użyteczne przy ocenie interfejsów narzędzi autorskich.
• Axe: Automatyczne narzędzie do testowania dostępności, które może być zintegrowane z przeglądarką.
• Lighthouse: Narzędzie Google do audytu stron internetowych, w tym oceny dostępności.

Regularne testowanie i dostosowywanie narzędzi autorskich zgodnie z wytycznymi ATAG 2.0 zapewnia, że tworzone treści są dostępne i zrozumiałe dla wszystkich użytkowników. Implementacja tych praktyk nie tylko spełnia wymagania prawne, ale przede wszystkim przyczynia się do tworzenia bardziej inkluzywnego internetu.

Podsumowanie

Zapewnienie dostępności interfejsów narzędzi autorskich oraz wsparcie użytkowników w tworzeniu dostępnych treści to kluczowe elementy inkluzywnego internetu. Stosowanie tych wytycznych nie tylko spełnia wymagania prawne, ale przede wszystkim umożliwia wszystkim użytkownikom równy dostęp do informacji i usług online.