IBM Equal Access Accessibility Checker - rozbudowane, otwarte narzędzie do automatycznej oceny dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji

Podsumowanie

IBM Equal Access Accessibility Checker to rozbudowane, otwartoźródłowe narzędzie pozwalające na automatyczną ocenę dostępności stron internetowych i aplikacji w różnych fazach cyklu życia produktu. Dzięki integracji z przeglądarkami (Chrome, Firefox, Edge), edytorami kodu oraz systemami CI/CD, umożliwia szybkie wykrywanie i raportowanie niezgodności z WCAG 2.1 i 2.2 oraz innymi standardami (np. Section 508). Narzędzie oferuje zarówno przeglądarkową wtyczkę, jak i moduł Node.js (npx achecker), pozwalający na skanowanie plików, katalogów i URL-i z generowaniem wyników w formatach JSON, HTML, CSV czy XLSX. Uzupełnieniem są funkcje „baselines”, które umożliwiają porównywanie wyników bieżących skanów z wcześniej zatwierdzonymi zestawami reguł, co wspiera proces automatycznych testów regresyjnych. Dzięki temu Checker nie tylko usprawnia pracę deweloperów, ale również pomaga spełniać wymogi prawne i minimalizować koszty poprawek.

Znaczenie dostępności i kontekst narzędzia

Dostępność cyfrowa (digital accessibility) to zapewnienie osobom z różnymi niepełnosprawnościami pełnego dostępu do treści i funkcji usług cyfrowych. Standard WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) jest światowym wyznacznikiem zgodności, który od wersji 2.1 uwzględnia m.in. wymagania dotyczące kontrastu, nawigacji klawiaturą czy czytelnych opisów alternatywnych elementów graficznych. IBM opracowało Equal Access Toolkit, w ramach którego Accessibility Checker pełni kluczową rolę automatyzacji testów dostępności w fazie weryfikacji w procesie tworzenia oprogramowania .

IBM Equal Access Accessibility Checker jest dostępny jako wtyczka do przeglądarek Chrome, Firefox oraz Edge. Integruje się z narzędziami developerskimi, oferując dedykowaną zakładkę „Accessibility Assessment” w panelu deweloperskim Chrome Web StoreAdd-ons for Firefox (en-US). Alternatywnie, Checker występuje jako moduł Node.js (pakiet accessibility-checker), uruchamiany przez polecenie npx achecker, co pozwala na skanowanie plików, katalogów czy list URL-i bez opuszczania środowiska CI/CD GitHubnpm.

Architektura i komponenty

Silnik reguł dostępności

Checker wykorzystuje otwartoźródłowy silnik IBM Accessibility Rule Engine, w którym zawarte są polityki skanowania oparte na WCAG 2.1/2.2 oraz Section 508  . Reguły można konfigurować w postaci zestawów („policies”), a poziom krytyczności wyników (np. fatal, serious, moderate, minor) definiuje, które wykryte problemy przerywają pipeline CI/CD.

Proxy reguł i serwer reguł

Dla wersji przeglądarkowej Checker umożliwia wskazanie własnego serwera reguł (np. able.ibm.com) w celu dostosowania polityk bez modyfikacji wtyczki GitHub. To rozwiązanie pozwala na stosowanie wewnętrznych zmian reguł i aktualizacji bez konieczności ponownych publikacji rozszerzenia.

Integracje i rozszerzenia

• Przeglądarki: Chrome, Firefox, Edge – dedykowane wtyczki zindreagowane z DevTools Chrome Web StoreMicrosoft Edge Addons.
• Node.js: pakiet accessibility-checker dostępny na NPM, pozwalający na skrypty CLI i integrację z testami automatycznymi (Selenium, Puppeteer, Playwright, Jest, Mocha) GitHubnpm.
• CI/CD: łatwe włączenie w pipelines (Travis CI, GitHub Actions, Azure DevOps) poprzez wywołanie npx achecker jako kroku build/test.

Kluczowe funkcje

Automatyczne skanowanie

Checker wtyczkowy i CLI oferują szybkie skanowanie całych stron lub wybranych elementów DOM, identyfikując m.in. problemy z kontrastem, brak opisów obrazów (alt‑text), niepoprawne nagłówki czy błędy w nawigacji klawiaturą.

Raportowanie i formaty wyjściowe

Wyniki skanowania mogą być eksportowane w formatach JSON, HTML, CSV oraz XLSX, co ułatwia analizy i zarządzanie defektami w narzędziach do śledzenia błędów (JIRA, Azure Boards) GitHub.

Baselines (podstawy porównawcze)

Funkcja „baseline” pozwala utrzymać zestaw zatwierdzonych wyników, dzięki czemu nowe skany, które nie zmieniają zestawu istniejących problemów, przechodzą bez awarii pipeline. To kluczowe przy wieloetapowym wdrożeniu, gdzie część problemów jest planowana do naprawy we wczesnych sprintach  

Polityki i konfigurowalność

Możliwość definiowania własnych reguł i grup polityk (np. tylko WCAG 2.2 albo 508) pozwala dostosować Checker do specyficznych wymagań projektów i regulacji  

Integracja z procesem developmentu

W środowisku IDE i DevTools

Wtyczki przeglądarkowe integrują się z Chrome DevTools, dostarczając kontekstową informację o lokalizacji problemu w kodzie HTML/CSS i sugerując możliwe poprawki Chrome Web StoreAdd-ons for Firefox (en-US).

CI/CD i testy automatyczne

Dzięki modułowi Node.js Checker może być krokiem w pipeline CI/CD, gdzie wykrycie niepożądanych zmian dostępności może zatrzymać proces buildowania, wymuszając wczesne korekty 

Współpraca z zespołami

Automatyczne raporty można zintegrować z narzędziami do zarządzania projektami, co usprawnia komunikację między deweloperami, projektantami UX i specjalistami ds. dostępności.

Przykłady zastosowania i studia przypadków

• Projekt korporacyjny: duża firma finansowa wdrożyła Checker w pipeline CI, co pozwoliło na zmniejszenie liczby błędów dostępności już w pierwszym kwartale użycia.
• Startup e‑commerce: dzięki integracji w wtyczce deweloperzy szybko identyfikowali problemy z opisami produktów, co poprawiło doświadczenie użytkowników z czytnikami ekranu. 

Korzyści i ograniczenia

Korzyści

• Szybka automatyzacja: natychmiastowe wyniki w DevTools i w pipeline CI.
• Elastyczność: wtyczka i CLI w jednym narzędziu.
• Zgodność: mapowanie do WCAG 2.1/2.2 i Section 508.
• Oszczędność kosztów: wykrywanie problemów wcześnie w cyklu życia projektu.

Ograniczenia

• Ograniczenia automatyzacji: nie wszystkie problemy są wykrywalne automatycznie (np. semantyka czy użyteczność).
• Konfiguracja reguł: właściwe dostosowanie polityk wymaga zrozumienia standardów dostępności.
• Szkolenie zespołu: aby w pełni wykorzystać Checker, konieczne jest przeszkolenie deweloperów i testerów.

Przyszłość narzędzia

IBM aktywnie rozwija Equal Access Toolkit – w nadchodzących wersjach można spodziewać się rozszerzenia reguł o WCAG 2.2 i automatyzacji w chmurze, zapewniającej kompleksowy przegląd dostępności w skali organizacji  

Źródła

1. IBM Able Toolkit – Tools – https://www.ibm.com/able/toolkit/tools/ 
2. IBM Equal Access Accessibility Checker GitHub – https://github.com/IBMa/equal-access
3. IBM Equal Access Accessibility Checker – Chrome Web Store – https://chromewebstore.google.com/detail/ibm-equal-access-accessib/lkcagbfjnkomcinoddgooolagloogehp 
4. IBM Equal Access Accessibility Checker – Firefox Add-ons – https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/accessibility-checker/
5. accessibility-checker (NPM) – https://www.npmjs.com/package/accessibility-checker
6. WCAG 2.2 and the IBM Accessibility Equal Access Toolkit – Knowbility – https://knowbility.org/programs/accessu-2024/wcag-2-2-and-the-ibm-accessibility-equal-access-toolkit   
7. IBM Accessibility Requirements – https://www.ibm.com/able/requirements/requirements/