Wdrożenie wymagań WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) staje się niezbędne nie tylko z uwagi na nadchodzące regulacje prawne UE, ale także ze względu na realne korzyści biznesowe. Około 2,2 mld ludzi na świecie boryka się z pewną postacią niepełnosprawności wzrokowej, z czego ponad połowa ma schorzenia możliwe do skorygowania (np. przez okulary lub leczenie) . W Polsce jeden na czterech mieszkańców deklaruje trudności z wzrokiem mimo korekcji, a w badaniach populacyjnych ok. 27,5 % osób starszych ma co najmniej umiarkowaną niekorygowaną wadę wzroku . Brak dostępności cyfrowej to nie tylko wykluczenie społecznej grupy sięgającej nawet 20 % użytkowników Internetu, ale też istotny spadek konwersji – 94 % dużych sklepów e‑commerce nie spełnia wymagań WCAG 2.1 AA (Baymard Institute) , a 83 % witryn e‑commerce mierzy się z poważnymi barierami, które utrudniają finalizację zakupów (AudioEye). Niniejszy artykuł omawia zarówno podstawy WCAG, uwarunkowania prawne w UE, jak i praktyczne wyzwania oraz rekomendacje wdrożeniowe.
Dalszą część artykułu przeczytasz poniżej - pod formularzem.
Co to jest WCAG – definicja i znaczenie
Geneza i cele
Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) to zbiór technicznych wytycznych opracowany przez World Wide Web Consortium (W3C), mający na celu ułatwienie korzystania z zasobów cyfrowych osobom z różnymi rodzajami niepełnosprawności (wzrokowej, słuchowej, motorycznej, poznawczej). WCAG pełni rolę uniwersalnego standardu, wykorzystywanego w legislacjach narodowych i międzynarodowych.
Poziomy zgodności
Wytyczne WCAG dzielą się na trzy poziomy:
- A – wymogi podstawowe (np. teksty alternatywne dla obrazów),
- AA – rozszerzone (np. kontrast kolorów, logiczna nawigacja),
- AAA – najbardziej rygorystyczne (np. zaawansowane wsparcie dla użytkowników z trudnościami poznawczymi).
Dla e‑commerce oraz instytucji publicznych UE wymóg minimalny to poziom AA.
Kontekst legislacyjny w Unii Europejskiej
Dyrektywa UE i transpozycja do prawa krajowego
W UE obowiązuje Dyrektywa nr 2016/2102 w sprawie dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. W Niemczech WCAG 2.1 zostały włączone do normy EN 301 549 jako poziom AA obowiązujący od września 2020 (nowe strony) i 2021 (aplikacje mobilne).
Rozszerzenie na sektor e‑commerce
Choć pierwotnie dyrektywa dotyczyła administracji publicznej, wiele państw (w tym Polska) planuje lub już wdraża wymagania dostępności również w sektorze handlu elektronicznego jako element dobrej praktyki rynkowej i ochrony konsumenta.
Znaczenie biznesowe dostępności
Skala potrzeb użytkowników
- Trwałe ograniczenia wzroku: starzenie się społeczeństwa powoduje wzrost liczby osób z trwałymi wadami wzroku; już dziś w grupie 60+ odsetek niekorygowanych zaburzeń wzroku sięga nawet 27,5 % .
- Tymczasowe utrudnienia: korzystanie z urządzeń mobilnych w trudnych warunkach (słońce, ruch pojazdu) czy chwilowa niedyspozycja (np. infekcja oka) skutkuje efektami podobnymi do trwałych uszkodzeń wzroku.
- Sytuacje ograniczonej motoryki: uszkodzenie ręki, trzymanie dziecka, co ogranicza precyzję obsługi ekranu dotykowego lub myszy.
Trendy demograficzne
Prognozy demograficzne wskazują na dalszy wzrost odsetka osób starszych, co sprawia, że dostępność staje się trwałym elementem przewagi konkurencyjnej i utrzymania konwersji.
Obszary WCAG w praktyce e‑commerce (zasada POUR)
WCAG opiera się na czterech filarach:
| Filary | Kluczowe wymagania |
|---|---|
| Postrzegalność (Perceivable) | Kontrast kolorów, możliwość skalowania tekstu, alt‑teksty dla grafik |
| Funkcjonalność (Operable) | Pełna nawigacja klawiaturą, unikanie pułapek w fokusie, odpowiednie etykiety formularzy |
| Zrozumiałość (Understandable) | Jasne komunikaty systemowe, spójna struktura nagłówków, czytelne instrukcje |
| Solidność (Robust) | Zgodność kodu z HTML5, wsparcie dla czytników ekranowych |
Każdy z tych obszarów przekłada się bezpośrednio na doświadczenie klientów i wymaga zarówno poprawek technicznych, jak i projektowych.
Wyniki badań dostępności sklepów internetowych
Badania amerykańskie (BMART / Baymard)
Baymard Institute w 2021 r. wskazał, że aż 94 % największych sklepów e‑commerce nie spełnia standardu WCAG 2.1 AA, a główne błędy dotyczą braków w alt‑tekstach, nawigacji i oznaczeniach ról elementów interfejsu.
Badania polskie (Kinale, 2022)
Agencja Kinale przebadała dostępność polskich e‑commerce i marketplace’ów – tylko 13–14 platform przekroczyło próg 50 % zgodności, większość osiągała 30–40 % zgodności z WCAG. Natomiast testy Q1 2025 wskazują na niewielką poprawę, ale nadal kluczowe elementy pozostają niezaadresowane.
Mity WCAG i złudne rozwiązania
„Wystarczy zainstalować wtyczkę”
Automatyczne nakładki (tzw. overlay) często nie ingerują w kod źródłowy witryny i próbują „na bieżąco” poprawiać dostępność – większość jednak nie generuje sensownych alt‑tekstów, nie wspiera pełnej nawigacji klawiaturą i może wprowadzać kolejne błędy.
„Pełny audyt jedną wtyczką”
Nawet najlepsze narzędzia automatyczne nie ocenią jakości komunikatów, logiki poruszania się klawiaturą czy kompleksowości alt‑tekstów – stanowią jedynie wsparcie, ale wymagają weryfikacji ręcznej przez ekspertów.
„Dostępność wdraża się raz”
Dostępność to proces ciągły – przy każdej nowej funkcjonalności, zmianie interfejsu czy aktualizacji systemu trzeba powtarzać testy (podobnie jak testy bezpieczeństwa).
Proces wdrożenia i utrzymania dostępności
-
Analiza przedwdrożeniowa:
- Audyt techniczny (narzędzia automatyczne + ręczna weryfikacja).
- Ocena projektów graficznych pod kątem kontrastu kolorów i czytelności.
-
Implementacja:
- Modyfikacja kodu (alt‑teksty, role ARIA, semantyka HTML).
- Testy manualne – nawigacja klawiaturą, czytniki ekranowe.
-
Weryfikacja z użytkownikami:
- Warsztaty i testy z osobami z różnymi niepełnosprawnościami.
-
Szkolenia zespołu:
- Uświadamianie działów marketingu, grafiki i deweloperów.
- Włączenie wytycznych WCAG w definicje „done” i kryteria akceptacji.
-
Utrzymanie i audyty okresowe:
- Automatyczne skanery + co kwartał audyt ręczny.
- Monitoring zmian w WCAG i aktualizacja rozwiązań.
Rekomendacje praktyczne
-
Wybór narzędzi:
- Używaj narzędzi do analizy kontrastu (np. WAVE, Lighthouse) i audytuj kluczowe obszary ręcznie.
-
Alt‑teksty i komunikaty:
- Każdy obrazek informacyjny musi mieć opis odpowiadający jego funkcji (nie tylko co przedstawia, ale po co jest użyty).
-
Udział osób z niepełnosprawnościami:
- Włączaj użytkowników z dysfunkcjami wzroku i motoryki do testów, by uzyskać realne informacje zwrotne.
-
Edukacja zespołu:
- Organizuj szkolenia dla grafików, marketerów i webmasterów – dostępność to wspólna odpowiedzialność.
-
Kontrola procesów:
- Implementuj politykę „accessibility by design” – dostępność powinna być elementem każdego sprintu.
Podsumowanie
Dostępność cyfrowa to dziś nie fanaberia prawodawcy, lecz fundament dobrego UX, który przekłada się na zwiększenie zadowolenia klientów, konwersji i lojalności. Przestrzeganie WCAG 2.1 AA minimalizuje ryzyko prawne, poprawia pozycjonowanie SEO i otwiera sklep na szeroki segment rynku – osób z niepełnosprawnościami, starszych czy korzystających z urządzeń w trudnych warunkach. Kluczem jest holistyczne podejście: od analizy przedwdrożeniowej, przez wdrożenie poprawek, aż po stałą weryfikację i edukację zespołu.
