Akt o rynkach cyfrowych (Digital Markets Act): kaganiec dla Google i Facebooka i krok do większej konkurencyjności

Akt o rynkach cyfrowych (DMA), uchwalony przez Unię Europejską w 2022 roku, stanowi przełomowy akt prawny mający na celu zwiększenie konkurencji na cyfrowych rynkach Europy. Celem DMA jest ukrócenie dominacji dużych platform cyfrowych, takich jak Google, Amazon, Apple i Meta, poprzez wprowadzenie szeregu nowych zasad i obowiązków.

Wprowadzenie

Akt o Rynkach Cyfrowych (Digital Markets Act, DMA) to przełomowe przepisy Unii Europejskiej, mające na celu uregulowanie rynków cyfrowych i wzmocnienie konkurencji w sektorze technologicznym. Wprowadzony w 2020 roku i uchwalony w 2022 roku, DMA ma na celu przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym i zapewnienie równości w dostępie do rynku dla mniejszych graczy. W tym artykule przyjrzymy się głównym założeniom DMA, jego wpływowi na rynek cyfrowy oraz przyszłości regulacji technologicznych.

Cel i Zakres Aktu o Rynkach Cyfrowych

DMA ma na celu stworzenie bardziej sprawiedliwego i konkurencyjnego środowiska na rynkach cyfrowych. Główne cele DMA to: 

• Zwiększenie przejrzystości: Firmy objęte DMA będą zobowiązane do ujawniania szczegółowych informacji na temat swoich algorytmów, zasad rankingu i praktyk moderacji treści.
• Promowanie uczciwej konkurencji: DMA zakazuje antykonkurencyjnych praktyk, takich jak uniemożliwianie użytkownikom instalowania aplikacji z konkurencyjnych źródeł lub wymuszanie na nich korzystania z własnych usług.
• Ochrona użytkowników: DMA wprowadza nowe obowiązki dotyczące ochrony użytkowników, takie jak zapewnienie łatwego dostępu do opcji rezygnacji z śledzenia i profilowania oraz umożliwienie użytkownikom usuwania swoich danych osobowych.
• Wzmocnienie nadzoru regulacyjnego: DMA przyznaje Komisji Europejskiej nowe uprawnienia do nadzoru nad przestrzeganiem przepisów i nakładania kar na firmy, które ich nie przestrzegają.
• Innowacyjność i rozwój: DMA ma na celu stworzenie warunków sprzyjających innowacjom i wprowadzeniu nowych produktów i usług na rynek.

DMA dotyczy głównie dużych firm technologicznych, które pełnią rolę "strażników" (gatekeepers) w ekosystemie cyfrowym. Strażnicy to firmy, które mają znaczący wpływ na rynek i kontrolują dostęp do kluczowych usług cyfrowych.

Kryteria Definiujące Strażników (Gate-keeper)

Aby firma została uznana za strażnika, musi spełniać określone kryteria, takie jak:

• Wartość rynkowa: Firmy o wartości rynkowej przekraczającej 75 miliardów euro.
• Liczba użytkowników: Firmy mające ponad 45 milionów aktywnych użytkowników miesięcznie w UE.
• Kontrola nad kluczowymi platformami: Firmy kontrolujące co najmniej trzy różne usługi platformowe (np. przeglądarki, wyszukiwarki, serwisy społecznościowe).

Kluczowe Zasady i Obowiązki

DMA nakłada na strażników szereg obowiązków i zakazów, które mają na celu zapewnienie uczciwej konkurencji:

1. Obowiązki:

   • Interoperacyjność: Strażnicy muszą zapewnić interoperacyjność swoich usług z usługami innych firm.
   • Dostęp do danych: Firmy muszą udostępniać dane użytkowników innym firmom, jeśli użytkownicy wyrażą na to zgodę.
   • Przejrzystość reklam: Strażnicy muszą zapewnić większą przejrzystość w zakresie reklamy cyfrowej, w tym ujawniać dane dotyczące zasięgu i skuteczności kampanii.

2. Zakazy:

   • Samozwańcze preferowanie: Strażnicy nie mogą preferować własnych usług i produktów w wynikach wyszukiwania lub na platformach kosztem konkurencji.
   • Blokowanie dostępu: Zakaz ograniczania dostępu do swoich platform dla konkurencyjnych usług.
   • Wymuszanie korzystania z własnych usług: Firmy nie mogą zmuszać użytkowników do korzystania z ich własnych usług jako warunku korzystania z innych produktów.

Wpływ na Rynek Cyfrowy

DMA ma potencjał do wywołania znaczących zmian na rynku cyfrowym. Oto kilka kluczowych aspektów jego wpływu:

1. Zwiększenie konkurencji:

   • Równy dostęp do rynku: Mniejsze firmy będą miały większą szansę na rywalizację z gigantami technologicznymi, co może prowadzić do większej różnorodności usług dostępnych dla konsumentów.
   • Innowacje: Zwiększona konkurencja może stymulować innowacje, gdyż firmy będą musiały wprowadzać nowe rozwiązania, aby przyciągnąć użytkowników.

2. Ochrona konsumentów:

   • Lepsze warunki: Użytkownicy mogą oczekiwać lepszych warunków korzystania z usług cyfrowych, takich jak większa przejrzystość i niższe ceny.
   • Większy wybór: Konsumenci będą mieli dostęp do szerszej gamy usług i produktów, co zwiększy ich możliwości wyboru.

3. Zmiany dla dużych firm technologicznych:

   • Adaptacja do nowych regulacji: Duże firmy technologiczne będą musiały dostosować swoje strategie biznesowe do nowych wymogów, co może wiązać się z kosztami i zmianami w modelach operacyjnych.
   • Kontrole i kary: Strażnicy muszą być przygotowani na regularne kontrole i ewentualne kary finansowe w przypadku naruszenia przepisów DMA.

Wyzwania i Przyszłość DMA

Wprowadzenie DMA wiąże się również z wyzwaniami, które mogą wpłynąć na jego skuteczność:

1. Egzekwowanie przepisów:

   • Zasoby i kompetencje: Egzekwowanie przepisów wymaga odpowiednich zasobów i kompetencji ze strony organów regulacyjnych.
   • Monitorowanie i kontrola: Regularne monitorowanie działań strażników i kontrola ich zgodności z DMA mogą być trudne i kosztowne.

2. Reakcja rynku:

   • Adaptacja firm: Firmy mogą szukać sposobów na obejście nowych przepisów lub minimalizację ich wpływu.
   • Wpływ na innowacje: Chociaż DMA ma na celu wspieranie innowacji, istnieje ryzyko, że zbyt restrykcyjne regulacje mogą ograniczyć elastyczność firm w wprowadzaniu nowych rozwiązań.

 

 

 

DMA wszedł w życie 1 listopada 2022 r., a jego przepisy będą bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich UE od 2 maja 2023 r. Oczekuje się, że DMA będzie mieć znaczący wpływ na rynek cyfrowy, zwiększając konkurencję, poprawiając przejrzystość i chroniąc użytkowników.

Należy jednak zauważyć, że DMA jest wciąż na wczesnym etapie wdrażania i jego długoterminowy wpływ dopiero się okaże. Niektórzy eksperci obawiają się, że przepisy mogą być zbyt skomplikowane lub trudne do egzekwowania, podczas gdy inni uważają, że nie idą wystarczająco daleko w celu rozwiązania problemów związanych z dominacją dużych platform cyfrowych.

Mimo tych wyzwań, DMA stanowi ważny krok w kierunku stworzenia bardziej sprawiedliwego i konkurencyjnego rynku cyfrowego w Europie. Oczekuje się, że w nadchodzących latach będzie on przedmiotem ciągłych debat i ewolucji, w miarę jak organy regulacyjne i firmy dostosowują się do jego nowych zasad.

Akt o Rynkach Cyfrowych (Digital Markets Act) to kluczowy krok w kierunku regulacji rynków cyfrowych i zapewnienia uczciwej konkurencji. Dzięki jasno określonym obowiązkom i zakazom dla strażników, DMA ma na celu stworzenie bardziej sprawiedliwego i innowacyjnego ekosystemu cyfrowego. Pomimo wyzwań związanych z jego wdrożeniem, DMA ma potencjał do wywołania pozytywnych zmian, które przyniosą korzyści zarówno konsumentom, jak i mniejszym firmom technologicznym. Przyszłość regulacji technologicznych będzie zależała od skuteczności egzekwowania tych przepisów oraz adaptacji rynku do nowych realiów.

 

 

 

Dodatkowe informacje:

• https://eur-lex.europa.eu/PL/legal-content/summary/digital-markets-act.html 
• https://poland.representation.ec.europa.eu/news/akt-o-rynkach-cyfrowych-2022-10-31_pl 
• https://www.consilium.europa.eu/pl/infographics/digital-markets-act/